سفر به شهر تاریخی هفشجان؛ شهری باقیمانده از دوران نوسنگی، عکس - وبلاگ لوئیس

به گزارش وبلاگ لوئیس، هفشجان، شهری است باستانی در استان چهارمحال و بختیاری که در بخش مرکزی و 15 کیلومتری جنوب غربی شهرستان شهرکرد و در دامنه رشته کوه دنیا بین قرار گرفته است.

باستان شناسان پیشینه این شهر را به دوران نوسنگی نسبت می دهند و معتقدند که این سرزمین تا اواخر حکومت صفویه به اسم یکی از مراکز مهم و قابل توجه در منطقه چهارمحال و بختیاری بوده است.

بعلاوه این شهر در گذشته یکی از مراکز مهم شیرتراشی بوده و امروزه به مرکز شیرهای سنگی معروفیت یافته است. در حال حاضر هم می توان تعدادی از این سنگ واره های تاریخی را که قدیمی ترین آن ها متعلق به دوران صفویه است در قبرستان های تاریخی هفشجان مشاهده کرد. هرچند متاسفانه بعضی از این آثار ارزشمند و هنر دست حجاران ایران که در گورستان های این شهر قدیمی قرار داشت، به سرقت رفته و ناپدید شده است.

وجه تسمیه هفشجان که در گذشته به هوشگان معروفیت داشت ریشه در کلمه هوشنگیان و برگرفته از نام پادشاه پیشدادی هوشنگ است. در داستان های اسطوره ای چنین آمده است که پس از حمله نماد اهریمن یا همان اژدهای سیاه به هوشنگ پیشدادی وی سنگی را برای از بین بردن اژدها به سمت آن پرتاب می نماید که پس از برخورد به سنگ دیگری جرقه زده و آتشی ایجاد می شود.

این اتفاق در دشتی رخ می دهد که بعدها به دشت هوشنگی معروفیت یافت و پس از آن هم شهری روی آن احداث شد که به هوشنگیان نام گرفت. این شهر بعدها به هوشنگان و امروزه به هفشجان شناخته می شود.

باستان شناسان، پیشینه شهر هفشجان را متعلق به دوران نوسنگی، اسم می نمایند

گفته می شود که شاه هوشنگ نخستین جشن سده را در این دشت اجرا نموده است. جالب است بدانید که در دشت هوشنگ شاه بخش اعظمی از دارایی ها و املاک هفشجان قرار گرفته است که نمی توان با حضور آن ها قدمت بسیار این شهر را نادیده گرفت.

البته نباید از این نکته غافل شد که نمی توان نام گذاری این شهر به هفشجان آن هم به دلیل حضور هوشنگ شاه کاملا درست و مورد تایید دانست. بلکه بیشتر این نام بواسطه نفوذی است که در ادبیات شفاهی مردم این سرزمین داشته است. این شهر تاریخی دارای جاذبه های تاریخی و دیدنی های خارق العاده طبیعی است که از دلایل محبوبیت آن در بین گردشگران و مسافران شده است.

1. کتیبه گر نوشته هفشجان

هفشجان، دارای پیشینه ای بسیار طولانی است و از دو قسمت هفشجان قدیم و هفشجان نو تشکیل شده است. باستان شناسان بخش قدیم را که متشکل از مجموعه ای با وسعت چندین هزار هکتار است، با توجه به آثار به جای مانده از شاه راه های باستانی، کتیبه های نیمه تصویرنگاری و تپه های نوسنگی تاریخی، دارای قدمتی بالغ بر 9 هزار سال تخمین زده اند. کتیبه گر نوشته هفشجان یکی از این آثار باستانی است که قدمت آن متعلق به هزاره چهارم پیش از میلاد مسیح (ع) است.

کتیبه گر نوشته هفشجان، با قدمتی بالغ بر 9 هزار سال، قدیمی ترین کتیبه گر نوشته در استان چهارمحال و بختیاری است

این اثر تاریخی که به اسم قدیمی ترین کتیبه گر نوشته در استان شناخته می شود، در کوه دنیا بین، بر دیواره صخره ای کوه و در میان حومه شهر قرار گرفته که در مرداد ماه 1381، به اسم یکی از آثار ملی ایران، به ثبت رسیده است.

جالب است بدانید که در مجاورت این اثر باستانی، آثاری به جای مانده از راهی سنگ چین هم مشاهده می شود که باستان شناسان معتقدند این آثار متعلق به اولین جهت ارتباطی است که از آن به اسم راهی برای انتقال فرهنگ و تمدن شوش و دشت خوزستان به محیط تمدن باستانی اسکندری هفشجان یا همان شاه راه دزپارت (شاه راه خوزستان به اصفهان که به راه دسپارت مشهور است و از هفشجان عبور می کرد) استفاده شده است.

2. گورستان تاریخی بزلر هفشجان

یکی از جاهای دیدنی هفشجان قبرستانی است مشهور به گورستان تاریخی بزلر هفشجان با بیش از 2 هزار سنگ قبر که از قدمتی بین حکومت صفویان و قاجاریان برخوردار است.

قبرهایی که جنس آن ها از سنگ خاص منطقه است و حجاری های فوق العاده و تحسین برانگیزی را می توان روی آن ها مشاهده کرد. این تراش ها و هنرمندی های مثال زدنی به همت حجاران هفشجانی و هنرمندی خاندان سنگ تراش ها صورت گرفته که عمر قدیمی ترین آن ها متعلق به سال 1004 هجری و زمان شاه عباس اول است.

بعلاوه در این قبرستان شیرهای سنگی که غالبا روی قبر پهلوانان، جوانان و شهدا گذاشته می شد، مشاهده می شود. بر بدنه ی تندیس شیر سنگی، نقش تفنگ، شمشیر، خنجر، بته جقه یا سرو خمیده که نشانه جاودانگی روح است، اسب سوار با شمشیر، اسب زین شده آماده برای رحلت، همه و درخت حک شده است.

علاوه بر شیرهای سنگی، سنگ مزارها به صورت سنگ گورهای افقی، عمودی یا محرابی، صندوقی و تندیس وار بوده اند. این سنگ گورهای گورستان تاریخی بزلر هم قابل توجه است، بعضی از آن ها به صورت عمودی و بعضی دیگر به شکل افقی نصب شده است و همگی دارای تزئین است.

3. گردشگاه چشمه زنه هفشجان

یکی از محبوب ترین و مهم ترین جاذبه های گردشگری طبیعی در شهرستان هفشجان، منطقه ی گردشگری چشمه زنه است که در فاصله دو کیلومتری از این شهر، 20 کیلومتری از شهرکرد و در دامنه رشته کوه دنیا بین قرار گرفته است.

طبیعتی چشم نواز با دیدنی های منحصربه فرد و چشم گیر که نظر هر مسافر و تماشاگری را به خود جلب می سازد. این منطقه گردشگری، به آب معدنی و گل های لاله واژگون هم در سراسر ایران و دنیا معروفیت دارد.

در 20 کیلومتری از این دشت، برای تامین اندازه قابل توجهی از آب مورد احتیاج کشاورزان، مسئولان شهر سدی را روی چشمه آب معدنی احداث نموده اند. این سد خاکی دارای هسته ای رسی، تاجی با طولی برابر با 410 متر، عرض 8 متر و ارتفاعی بالغ بر 42 متر از روی پی، در ژرف ترین ناحیه ساخته اند. زنه به معنای زایش است و احتمالا چون آب این سد از چشمه ای جوشان در کوه دنیا بین تامین می شود به این نام معروفیت یافته است.

4. غار دنیا بین هفشجان

در جهت شهر هفشجان به طرف چشمه زنه و در راه ارتباطی به سمت قله دنیا بین، یکی از جاذبه های گردشگری طبیعی استان چهارمحال و بختیاری قرار گرفته است که به نام غار دنیا بین معروفیت یافته است. دلیل معروفیت این پدیده طبیعی به غار دنیا بین، قرارگیری آن روی خط الراس کوه دنیا بین است.

این غار دارای طولی برابر با 20 متر و عمقی بالغ بر 80 متر است. از زیبایی های این غار، حضور حوضچه ای است بسیار زیبا و تماشایی که دارای عمقی نزدیک به 80 سانتی متر است. آب این حوضچه بسیار شفاف و زلال است و چشم انداز جالبی را به داخل غار بخشیده است.

دهانه غار هم در ارتفاعی نزدیک به 3 کیلومتری از سطح دریا و در زیر صخره های کوه، قرار گرفته است. داخل غار هم می توان سنگ های زیبایی در شکل های مختلف و خارق العاده مشاهده کرد که توجه بسیاری از غارنوردان را به خود جلب می نماید.

5. چشمه وقت و ساعت هفشجان

قطعا یکی از جالب ترین جاذبه های طبیعی در شهرستان هفشجان، پدیده ای است طبیعی به نام چشمه وقت و ساعت که باعث حیرت بسیاری از گردشگران و مسافران شده است.

این اثر شگفت انگیز در روز، بین 2 تا 3 ساعت خشک شده و دوباره آغاز به تراوش و جوشیدن می نماید. البته اینکه هنوز دلیل قانع نماینده ای برای این عملکرد یافت نشده است، خود بر جذابیت آن افزوده است.

هر چند بعضی از کارشناسان معتقدند که حضور سفره های زیرزمینی خاص، باعث این خشک و پرآب شدن تناوبی چشمه می شود. این چشمه ی خارق العاده در نظر مردم و اهالی از قداست و احترام والایی برخوردار است و پیشینه آن به پیش از دوران چهارم بازمی شود.

جالب است بدانید که چشمه وقت و ساعت، در بهمن ماه سال 1389 به ثبت ملی رسید و طبق نظر زمین شناسان، دارای فواید علمی و طبیعی متعدد است. این پدیده ارزشمند در 10 کیلومتری شهرستان هفشجان، در نزدیکی روستای شمس آباد و در دامنه کوه دنیا بین قرار گرفته است.

6. کوه دنیا بین

از دیگر جاهای دیدنی چهارمحال و بختیاری در شهرستان هفشجان کوه زیبای دنیا بین است که در غرب این شهرستان قرار گرفته است. دنیا بین یکی از کوه های رشته کوه زاگرس، با طول 30 کیلومتری است که از بخش جنوبی روستای شمس آباد آغاز شده و تا غرب روستای مصطفی آباد از توابع شهر هفشجان ادامه یافته است.

مرتفع ترین قله این کوه، دالانک نام دارد که دارای بلندایی برابر با 3342 متر است. حضور غارهای عمیق و زیبا، صخره های رفیع، دامنه های سرسبز و تماشایی در شمال شرقی، بعلاوه قله بسیار زیبای نای هفشجان که قله مرکزی و از کم نظیرترین و منظم ترین قله های کشور هم محسوب می شود، این منطقه از استان چهارمحال و بختیاری را بسیار زیبا و طبیعتش را بسیار دلنواز و تماشایی نموده است.

7. آجرنوشته عیلامی میانه هفشجان

آجرنوشته عیلامی میانه، از دیگر آثار تاریخی شهرستان هفشجان است که با طولی برابر با 24 متر، عرضی معادل با 15 متر و قطری بالغ بر 8 سانتی متر، پس از کتیبه گر نوشته هفشجان، اسم دومین کتیبه باستانی استان چهارمحال و بختیاری را از لحاظ قدمت، به خود اختصاص داده است.

به نظر می رسد این اثر ارزشمند ایرانی که در سال 1375 در تپه باستانی اسکندری هفشجان کشف شد، منقوش به متنی است در 26 خط با قدمتی بیش از 3100 سال و متعلق به سال 1120 پیش از میلاد که به دستور هوته لوتش اینشوشیناک از پادشاهان عیلام میانه، نوشته شده است.

باستان شناسان معتقدند که یافتن این آجرنوشته، احتمالا خبر از وجود یک زیگورات یا سازه ای مشابه آن در این منطقه می دهد. جالب است بدانید که این تپه باستانی، نخستین اثر ملی استان چهارمحال و بختیاری است که در سال 1384 هجری شمسی به ثبت ملی رسید.