حفاظت عشایر از مراتع لارک - وبلاگ لوئیس

به گزارش وبلاگ لوئیس، زهرا اشرف زاده- البرز- خبرنگار:در 69 کیلومتری جاده چالوس، سمت چپ جاده پلی روی رودخانه کرج وجود دارد که شما را به جاده آزادبر راهنمایی می نماید. این جاده پس از چند کیلومتر خاکی می گردد و اگر آن را ادامه دهید به منطقه ییلاقی لارک خواهید رسید؛ منطقه ای که بیش از 2 ماه است عشایری از استان سمنان را میزبانی می نماید.

در یک روز گرم تابستان مهمان این عشایر مهمان نواز بودیم تا از نزدیک زندگی و کوشش آنها را ببینیم. در لارک دیگر از خبری تلفن همراه و اینترنت نیست و می توان چند ساعت بدون دغدغه در سیاه چادر خنک عشایر نشست و از صدای باد که در لای درختان می پیچد لذت برد. مرتع لارک چند سالی است که میزبان خانواده پویا است که علاوه بر استفاده از مراتع به عنوان طرح مرتعداری، از این منطقه حفاظت هم می نمایند. طرح های مرتعداری برای حفاظت از منابع طبیعی رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان کرج با بیان این که مرتع لارک از جمله مناطقی است که دارای طرح مرتعداری است، می افزاید: در این طرح همه موارد از جمله سیاه چادر، بته کاری، کپه کاری و... دیده شده و چند سالی است مجری طرح آن علیجان پویا به بهترین شکل از این مراتع نگهداری می نماید.

سیاوش ذاکری می افزاید: طرح های مرتعداری در البرز و کرج به اتمام رسیده، اما لارک از جمله مناطقی است که هنوز این طرح در آن ادامه دارد و مجری طرح توجه ویژه ای به حفاظت از منطقه، جلوگیری از ورود دام غیرمجاز، جلوگیری از فرسایش خاک و... دارد. این موضوع می تواند الگویی باشد برای سایر عشایر که مجوز بگیرند و به شکل انسجام یافته ای فعالیت نمایند، چراکه در طرح مرتعداری همه امکاناتی که مرتعدار می خواهد، فراهم خواهد شد. وی اضافه می نماید: عشایر ساکن در منطقه از سمنان هستند که ییلاق به اینجا کوچ می نمایند و مدیر مرتع آن حتی در فصل هایی که نیست به وسیله قرق و سرکشی نظارت دارد تا مراتع به وسیله دام غیرمجاز و... از بین نرود. ذاکری طرح های مرتعداری را یکی از ابزارهای اصلی مدیریت و بهره برداری از مراتع عنوان می نماید و می افزاید: از مزیت های طرح های مرتعداری، مدیریت چرا، کنترل زمان ورود و خروج دام، رعایت ظرفیت چرا، عملیات کودپاشی، بذرپاشی، بذرکاری، تبدیل دیم زارهای کم بازده، کپه کاری و احداث آبشخور در مراتع است.

وی در پاسخ به این که برای حمایت از عشایر این منطقه چه اقداماتی شده است می گوید: همه بذرهایی که برای اجرای بوته کاری و کپه کاری و... احتیاج دارند در اختیارشان قرار می گیرد. همچنین در جریان تمدید طرح مرتعداری به آنها یاری می گردد. رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان کرج به تاثیر سازنده اجرای طرح حفاظت مشارکتی در اراضی ملی و اجرای مرتعداری به عنوان یکی از مهم ترین طرح های اولویت دار منابع طبیعی اشاره می نماید و می گوید: با اجرای طرح حفاظت مشارکتی، ضمن توانمندسازی جوامع محلی و جامعه عشایری کشور به وسیله ایجاد صنایع فراوری و محصولات وابسته می توان به نتایج حاصل از این طرح در درازمدت امیدوار بود. همچنین توسعه صنعت بوم گردی، اکوتوریسم و گردشگری در اراضی ملی را از بزرگ ترین کارنمودهای مالی منابع طبیعی است.

• فروش محصولات، دغدغه عشایر

مرتعدار نمونه استان با خانواده در سیاه چادرهایی که برپا نموده اند زندگی می نمایند. البته چند اتاقک و سرپناه هم برای روزهای بارانی ساخته اند. علیجان پویا که در مرتع لارک به فراوری گوشت و لبنیات مشغول است می گوید: از اواسط خرداد به این منطقه کوچ می کنیم و تا مهرماه در اینجا ساکن هستیم. وی می افزاید: کار اصلی ما دامداری و فراوری لبنیات است که بهترین و طبیعی ترین لبنیات ازجمله کره، پنیر، دوغ محلی و 25 محصول دیگر تهیه نموده و برای فروش به شهر می بریم. وی ادامه می دهد: مهم ترین قسمت کار ما فروش محصولات است.

زمان فروش محصول عشایر فصل تابستان است و در این زمان باید محصولات به دست مصرف نمایندگان برسد و در صورتی که بازاریابی مناسب و خرید تضمینی صورت گیرد، نگرانی در این بخش وجود نخواهد داشت. وی با تاکید بر نظارت بیشتر بر ورود و خروج دام به مراتع اضافه می نماید: نباید بیش از ظرفیت مرتع از آن استفاده گردد که این در نهایت باعث از بین رفتن مرتع و زندگی عشایر خواهد شد.

• زنان پرکوشش عشایر

یکی از بانوان عشایر از یاری به مردان خانواده می گوید و اظهار می نماید: اینجا مرد و زن همه دست به دست هم می دهیم تا بتوانیم کار را پیش ببریم. نسا پویا با اشاره به محصولاتی که فراوری می نماید می افزاید: غیر از لبنیات محصولات دیگری نیز فراوری می کنیم که مخصوص خودمان است، مثلا آب پنیر را جوشانده و از آن لور فراوری می کنیم که کلسیم بسیار بالایی دارد. آب باقیمانده لور نیز در دمای بالا جوشانده می گردد که با اضافه کردن شکر به آن شکلات های چیکو درست می گردد.

وی ادامه می دهد: محصول دیگر آروشه است که از پنیر فراوری شده و جزو سخت ترین فراوریات ماست، به این صورت که پنیر را در دیگ ریخته آن را له می کنیم و بر روی شعله قرار می دهیم تا به صورت خمیر درآید و به آن زعفران و زردچوبه می زنیم. از روغن آن هم روغن زرد پنیر فراوری می کنیم که برای التیام بخشیدن زخم ها مورد استفاده قرار می گیرد. پویا اضافه می نماید: اینجا هیچ چیز دورریختنی وجود ندارد و همه چیز حتی آب پنیر و ماست هم مورد استفاده قرار می گیرد.

• الگویی برای مرتعداری

البرز دارای 370 هزار هکتار مرتع است که یکی از چالش های اصلی آن در مراتع دام مازاد و استفاده بی رویه و بدون مجوز است که سبب تخریب و از بین رفتن مراتع می گردد. با این وجود اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری البرز با اجرای این طرح سعی نموده از این تخریب ها جلوگیری کند. به گزارش وبلاگ لوئیس، معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری البرز با بیان این که مدیریت چرا و کنترل دام به عنوان یکی از اقدامات حفاظتی مهم در ایجاد تعادل دام و مرتع در مراتع استان البرز به اجرا درآمده است، می گوید: یکی از اقدامات جدید در حوزه مدیریت چرا در امسال، شاخ شماری دام های واردشده به مراتع بوده تا دام ها با توجه به ظرفیت مراتع از این عرصه ها استفاده نمایند. مهدی فتحی می افزاید: برای هر مرتع ظرفیتی برای ورود دام ها تعریف و معین شده که به طور مثال برای مراتع آزادبر ورود 600 واحد دامی مجاز است.

وی با تاکید بر این که اجرای طرح مدیریت چرا و جلوگیری از ورود دام غیرمجاز به منطقه از اهمیت زیادی برخوردار است، ادامه می دهد: البرز چند سالی است که به شدت طرح مدیریت چرا را پیگیری و اجرا می نماید، به طوری که امسال از ورود حدود 22 هزار واحد دامی به مراتع این استان جلوگیری شدهو با جدیتی که البرز در اجرای این طرح داشته پیروز شده به عنوان استان نمونه کشوری رتبه برتر در کنترل مراتع و مدیریت چرا داشته باشد.

فتحی اضافه می نماید: در اجرای طرح های مرتعداری به دنبال آن هستیم تا موضوع معیشت مرتعداران را پررنگ تر نموده و به معرفی سایر کاربردهای مرتع بپردازیم که تاکنون پیروزیت های خیلی خوبی نیز کسب نموده ایم؛ به همین منظور طرح الگویی جدیدی برای مراتع نوشته ایم تا تحولی در مرتعداری کشور ایجاد گردد و این طرح در موضوعاتی همچون اکوتوریسم، طبیعت گردی، مدیریتی، گیاهان دارویی، بیابان گردی با شتر و رصد ستارگان اجرا می گردد. وی با اشاره به خطرات از بین رفتن مرتع می گوید: فرسایش خاک و افزایش احتمال سیل های بزرگ و مخرب، تغذیه ناکافی سفره های آب زیرزمینی، کاهش فراوریات گیاهان دارویی، شیوع آفات در اراضی کشاورزی منطقه، بیابانی شدن عرصه ها و افزایش گرد و غبار نیز از آثار منفی تخریب مراتع هستند. معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری البرز می افزاید: امداد جنگل و مرتع به وسیله شماره تلفن 1504 به صورت شبانه روزی آماده دریافت گزارش های مردمی در ارتباط با تخریب تصرف در اراضی ملی، چرای غیرمجاز دام، قطع درختان و برخورد قانونی با متخلفان و همچنین آتش سوزی های احتمالی در جنگل ها و مراتع است.