مشکل نظام سلامت بودجه است یا ولخرجی، ماجرای چاه ویل چیست - وبلاگ لوئیس

به گزارش وبلاگ لوئیس، خبرنگاران - گروه سلامت؛ بعد از روی کار آمدن دولت یازدهم، اولین و شاید مهم ترین طرح و برنامه دولت روحانی در سطح ملی که دربرگیری فراوانی داشته است، اجرای طرح تحول سلامت بود. طرحی که با حاشیه های فراوانی از همان روزها همراه شد، بطوریکه بعضی مخالف اجرای چنین طرحی بودند و عده ای آن را برای مردم، ضروری می دانستند. با تمام این تفاسیر، طرح تحول سلامت در سال 93 کلید خورد و به یکباره بودجه ای هنگفت و چند هزار میلیاردی را روانه وزارت بهداشت نمود تا بتواند هزینه های بیماران در هنگام بستری و درمان را تقبل کند.

طرح تحول سلامت شروع شد و بیمارستان های دولتی موظف شدند تمامی خدمات بستری و درمان بیماران را در داخل بیمارستان انجام دهند. انجام جراحی های کوچک و بزرگ با حداقل هزینه ای که مردم و بیماران پرداخت می کردند، به یکباره باعث شد دولت از اجرای این طرح به شدت حمایت کند. این در حالی بود که اجرای طرح تحول سلامت، نه مصوبه مجلس را داشت و نه اینکه در هیات دولت به تصویب رسیده بود. اما، طرح تحول سلامت با قوت و قدرت تمام شروع و دنبال شد.

در سال 94، گلایه های وزیر بهداشت از عدم تزریق بودجه کافی برای طرح تحول سلامت شروع شد و به دنبال آن مسائل بیمه ها برای پوشش هزینه های طرح و شرکت های دارویی و تجهیزات پزشکی برای دریافت مطالبات خودشان از بیمه ها و بیمارستان ها، شروع شد. در سال 95 وضعیت به مراتب بدتر از سال 94 بود، اما وزارت بهداشت نمی توانست اجرای این طرح را متوقف کند. در سال های 96 و 97 نیز شاهد اجرای طرح تحول سلامت بودیم، اما گلایه های وزیر بهداشت روز به روز بیشتر می شد و همین مسئله به چالشی میان وزارت بهداشت و سازمان برنامه و بودجه تبدیل شد. در نهایت این وزیر بهداشت بود که رفتن از وزارتخانه را تنها راه پیش روی خود دید.

تمامی این اتفافات باعث نشد که منتقدین و مخالفان اجرای طرح تحول سلامت از دیدگاه های خود کوتاه بیایند و منکر هر آنچه از ابتدا می گفتند، بشوند. این گروه، بر این عقیده هستند که اگر به جای طرح تحول سلامت، برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع اجرا می شد، هزینه های سلامت به مراتب کمتر از اعتباراتی می شد که برای اجرای طرح تحول سلامت هزینه شده است. در همین حال، مدافعان طرح تحول سلامت، بر این عقیده اند که این طرح در زمان اجرا، جزو ضرورت های اصلی مردم بوده است. زیرا، هزینه های درمان در آن سال ها به قدری بالا بود که اقشار کم درآمد و محروم جامعه توان رفتن به بیمارستان را نداشتند و در نتیجه با بیماری خود کنار می آمدند.

ایرج خسرونیا رئیس جامعه پزشکان متخصص داخلی ایران، در تبادل نظر با وبلاگ لوئیس، با عنوان این مطلب که مشکل نظام سلامت هم بودجه است هم مدیریت هزینه ها، گفت: در سال اول اجرای طرح تحول سلامت، پول دادند اما در سال های بعد این پول را ندادند و اگر هم دادند، به صورت حواله ای بود. بنابراین، در سال هایی که طرح تحول سلامت اجرا می گردد، نه تنها بودجه آن افزایش نیافت، که کاهش هم داشت و همین مسئله دست وزارت بهداشت را در پوست گردو گذاشت.

وی در عین حال با عنوان این مطلب که مدیریت خرج هم موضوعی است که نمی توان نسبت به آن بی اعتنا بود، اضافه نمود: وزیر و معاونان او باید بدانند که دولت و کشور چقدر درآمد دارد و بر همان اساس خرج نمایند. در واقع، می بایست به اندازه ای که درآمد هست، هزینه کرد.

خسرونیا، یکی از چالش های پیش روی حوزه سلامت در تامین هزینه ها را، صدور چند میلیون دفترچه بیمه بدون توجه به افرادی که احتیاجمند واقعی این دفترچه ها هستند، مطرح کرد و گفت: این دفترچه های بیمه را دست کسانی دادیم که پولدار بودند اما با همین دفترچه آمدند و سنگین ترین جراحی ها را با کمترین هزینه انجام دادند. در واقع، این افراد از جیب مردم برای درمان خود هزینه کردند، در حالی که این کار اشتباه بود.

رئیس جامعه پزشکان متخصص داخلی ایران، آسیب های سوءاستفاده از دفترچه های درمانی را متوجه مردم و نظام سلامت کشور دانست و اضافه نمود: وزیر بهداشت، باید تنگناهای دولت و مجلس را درک کند و هزینه ها را مطابق با درآمد دولت انجام دهد.

خسرونیا با خطاب قرار دادن سرپرست وزارت بهداشت، گفت: به نظر می رسد فردی که در این سمت قرار می گیرد، باید به مقوله آموزش و پیشگیری بیشتر از درمان توجه کند. زیرا، اگر در امر پیشگیری و آموزش پیروز باشیم، هزینه های درمان نیز کاهش خواهد یافت.

وی ادامه داد: سرپرست وزارت بهداشت باید با مجلس و دولت هماهنگ باشد و از افرادی در وزارتخانه استفاده کند که خبره و مدیر باشند. تنها به صرف فوق تخصص بودن، نمی توان انتظار داشت مدیر پیروزی بود.

خسرونیا گفت: در وزارت بهداشت، کسانی هستند که مدرک تحصیلی دارند اما مدیریت نمی دانند.

رئیس جامعه پزشکان متخصص داخلی ایران، به برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع اشاره نمود و اضافه نمود: به نظر من، پزشک خانواده ارجح تر از طرح تحول سلامت است. اگر برنامه پزشک خانواده در کشور راه می افتاد، هم پزشکان راضی بودند هم مردم.

به گفته خسرونیا، در تمام جهان، پزشک خانواده اولویت اول در نظام سلامت دولت ها و جوامع است.

در همین حال، رسول صداقت رئیس شورای سیاستگذاری انجمن رادیولوژی ایران، در تبادل نظر با وبلاگ لوئیس، گفت: حوزه سلامت مثل هر مقوله دیگر، مدیریت و بودجه را با هم دارد.

وی در ارتباط با عملکرد وزیر سابق بهداشت، اظهارداشت: اگر بخواهم تحلیلی بر عملکرد وزیر سابق بهداشت داشته باشم، مهم ترین نکته برجسته در کارنامه او، این بود که با کوشش و رابطه ای که با رئیس جمهور داشت، توانست بودجه سلامت را از رده های 13 و 14 به حدود 3 و 4 برساند و این کار خیلی بزرگی بود که هرگز در وزارت بهداشت و حوزه سلامت، اتفاق نیافتاده بود.

صداقت در عین حال، تفکر مدیریتی وزیر سابق را مورد انتقاد قرار داد و گفت: تفکر فردگرایانه وزیر سابق که مبتنی بر تفکرات شخصی بود و کمتر از دیگران کسب نظر می کرد، باعث شد وزارت بهداشت با مسائل و چالش هایی روبرو گردد.

وی با اشاره به سابقه فعالیت وزیر سابق بهداشت در بخش خصوصی، اضافه نمود: خود ایشان وقتی به وزارت بهداشت آمد، گفت که 1200 میلیارد تومان دارایی دارد و همین تفکر بورژوازی وزیر، باعث شد در دوران وزارت، صرفا به مقوله درمان توجه کند و موضوع چاه ویل نیز از زبان ایشان بود که گفته بود اگر به اندازه خلیج فارس طلا و سکه هم در بخش درمان هزینه کنیم، کافی نخواهد بود.

رئیس شورای سیاستگذاری انجمن رادیولوژی ایران، توجه به مدیریت برنامه ریزی و کارشناسی در حوزه سلامت را مورد تاکید قرار داد و گفت: قطعا این مدیریت در دوران سرپرستی وزارت بهداشت با چالش های بسیار زیادی روبرو خواهد بود که انتظار می رود با توجه به تفکرات دکتر نمکی در حوزه برنامه ریزی و بودجه، بتواند این چالش ها و مسائل را مدیریت کند.

صداقت، با انتقاد از میراث به جا مانده از وزیر سابق بهداشت، اضافه نمود: متاسفانه شاهد رواج فرهنگ ریخت و پاش در حوزه سلامت هستیم که می گوید هزینه کن و مقروض هم بشو.

وی ادامه داد: همین دیدگاه وزیر سابق بهداشت باعث شد که بیمه ها، وزارتخانه، شرکت های دارویی و...، هم بدهکار باشند هم طلبکار.

رئیس شورای سیاستگذاری انجمن رادیولوژی ایران، اظهارداشت: این فرهنگ نادرست در دوره وزیر سابق، باعث شد مردم مصرف نماینده بی حساب و کتاب در حوزه درمان شوند.

صداقت تاکید نمود: قطعا چنین مسائل و چالش هایی، دست وزیر جدید را برای انجام امور خواهد بست. از همین رو، در احکام سرپرست وزارت بهداشت خطاب به معاونان بهداشت و درمان، موضوع استفاده از نظرات انجمن ها، سازمان نظام پزشکی و...، مورد تاکید نهاده شده است.

وی با اشاره به برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع برای برون رفت از مسائل و چالش های حوزه سلامت، گفت: متاسفانه تاکنون هیچ وزیری نتوانسته طرح پزشک خانواده و نظام ارجاع را به معنای واقعی اجرا کند. در دوران وزارت دکتر لنکرانی و دستجردی، بحث بر سر محدودیت بودجه ای پزشک خانواده و نظام ارجاع بود و اینکه گفته می شد با نصف بودجه طرح تحول سلامت، برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع قابل اجراست.

صداقت با اشاره به تفکرات برنامه ریزی و بودجه ای سرپرست وزارت بهداشت، اضافه نمود: حضور یک وزیر غیر پزشک که تجربه بالایی در زمینه برنامه ریزی و بودجه دارد، می تواند نقطه اتکا برای اصلاح فرهنگ نادرست مصرف بی حساب و کتاب منابع در حوزه درمان باشد.

رئیس شورای سیاستگذاری انجمن رادیولوژی ایران، تاکید نمود: سرپرست وزارت بهداشت می بایست با یاری انجمن ها، سازمان نظام پزشکی و...، برنامه ها را در مسیری پیش ببرد که فرهنگ نادرست مصرف بی حساب و کتاب در بخش درمان، اصلاح گردد.

وی ادامه داد: سرپرست وزارت بهداشت باید بتواند در مدت باقی مانده از عمر دولت دوازدهم، ریخت و پاش های بی حد و حصر هزینه ها و سرمایه های کشور در وزارت بهداشت را ساماندهی کند و در کنار اینها، برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع را برای سال های آینده پایه گذاری نماید.

صداقت تاکید نمود: اگر مدیریت صحیحی بر منابع سلامت اعمال گردد، وزارت بهداشت احتیاج ندارد بیش از حد درگیر بخش درمان گردد.

وی با اشاره به اصل 44 قانون اساسی، گفت: اواخر دولت دهم، این موضوع مورد توجه نهاده شد و در دولت یازدهم نیز به ظاهر شعار خصوصی سازی داده شد، اما در نهایت تبدیل به رانت شد. در مقابل وزیر وقت، چندین برابر خصوصی سازی، بخش دولتی را گسترش داد. بطوریکه در سال 79 که اولین مرکز تصویربرداری پزشکی در کرج توسط بخش خصوصی راه اندازی شد، وزارت بهداشت بیان کرد به ازای یک میلیون نفر جمعیت مجوز 6 دستگاه ام آر آی در بخش خصوصی را می دهد. در حالی که در بخش دولتی مجوز راه اندازی 6 دستگاه ام آر آی داده شده که تاکنون 5 مورد آنها به بهره برداری رسیده است.

رئیس شورای سیاستگذاری انجمن رادیولوژی ایران، اضافه نمود: سرپرست وزارت بهداشت باید بتواند خدمات درمانی را با توجه به جیب مردم در بخش خصوصی قرار دهد که البته فشار زیادی متوجه مردم نباشد. زیرا، وظیفه اصلی وزارت بهداشت، توسعه روزافزون بهداشت و آموزش همگانی و تخصصی است.

صداقت تاکید نمود: سرپرست وزارت بهداشت باید مراقب جنجال های ظاهر فریب بخش درمان باشد و معتقدم با برنامه ریزی دقیق، می توان حوزه سلامت را با همین بودجه مدیریت کرد.

محمد شریفی مقدم دبیرکل خانه پرستار، در تبادل نظر با وبلاگ لوئیس، گفت: به رغم ورود منابع اقتصادی در اشکال مختلف به نظام سلامت، متأسفانه در بحث هزینه کرد این منابع، مدیریت شفاف و درستی وجود ندارد.

وی با انتقاد از اینکه لجام گسیختگی در اختیارات دانشگاه های علوم پزشکی، ادامه داد: دادن اختیارات بی حد و حصر به دانشگاه های علوم پزشکی، باعث شده که شاهد عدم مدیریت منابع در نظام سلامت باشیم و اصولاً سمت و سوی این منابع به طرف گروه خاص گسیل داده می گردد.

شریفی مقدم اضافه نمود: عدم شفافیت لازم در پرداخت های نظام سلامت و همچنین عدم پاسخگویی در مورد نحوه پرداخت ها، ناشی از ساختار پوسیده مدیریتی و حاکمیت تفکر پزشک سالاری در وزارت بهداشت است.

وی با تاکید بر ضرورت تحقیق و تفحص در زمینه هزینه کرد اعتبارات نظام سلامت، اضافه نمود: اگر کل درآمد نفت هم وارد نظام سلامت گردد اما مدیریت منابع نباشد، ثمره آن به مردم نمی رسد.

دبیرکل خانه پرستار، بروز این مسائل را ناشی از ساختار پوسیده مدیریتی در وزارت بهداشت دانست و گفت: جهان به این سمت رفته که از علم مدیریت در نظام سلامت استفاده کند و اگر چنین سیاستی در کشور ما اجرا گردد، بخش عمده ای از مسائل مردم در حوزه سلامت حل خواهد شد.

به نظر می رسد، مهم ترین ماموریت سرپرست وزارت بهداشت، مدیریت هزینه های سلامت با بودجه ای است که به این وزارتخانه و حوزه سلامت تعلق می گیرد. زیرا، همانطور که بعضی گفته اند، خرج کردن در حوزه درمان همچون چاه ویل است که هر چقدر هم پول درون آن بریزیم، پُر نخواهد شد.